Program Nedir? Programlama Dili Nedir?

Program, yapılmasını istediğiniz işlemleri bilgisayara bildirdiğiniz adım adım komutlar kümesidir. Bilgisayara istediğiniz işlemleri bildirme yolunu sağlayan kurallar kümesi bir programlama dilini oluşturur. Pek çok programlama dili vardır.

PROGRAMLAMA SÜRECİ

Bir program geliştirmenin ilk adımları herhangi bir problem çözme işinin adımlarına benzer.  Öncelikle problem tanımlanmalı ve sonra çözüm planlanmalıdır. Daha sonra programın işe uygun bir dille kodlanması, sınanması ve belgelenmesi gerekir. 

Problemin tanımlanması: Programı talep eden / kullanacak olan kişilerle görüşerek, NE istediklerinin, giriş ve çıkış aygıtlarının, istedikleri rapor formatlarının belirlenmesi ve bunlar üzerinde yazılı anlaşmaya varılması aşamasıdır. Basit bir aşama değildir.
Çözümün planlanması: Çözümün planlanmasında akış şeması (“flowchart”) çizilebilir veya günlük dille adımlar yazılabilir (“pseudocode”) veya her ikisi birden yapılabilir. 
Akış şeması, düşünülen çözümün adım adım ve görsel ifadesidir. En basit şekliyle dikdörtgen kutulardan ve oklardan oluşur. Akış şeması sembolleri ANSI (American National Standards Institute) standardı olarak belirlenmiş ve tüm dünyada kullanılmaktadır.  

Belli başlı semboller: 

Programın kodlanması: Çözümün bir programlama diliyle ifade edilmesi akış şeması ve/veya pseudocode ile ifade ettiğiniz mantığın (algoritmanın) programlama diline tercüme edilme işidir. Kullanacağınız dilin tüm kurallarını doğru olarak takip etmeniz gerekir. Hiçbir yazım hatası yapmadan programınızı kodlamanız programın hatasız yani istediğiniz sonucu verecek biçimde çalışmasını gerektirmez. Çünkü dili doğru kullanmanıza rağmen mantık hataları (“logic errors”) yapmış olabilirsiniz. Ancak, dilin kurallarının doğru kullanımı, kodlamada gerekli ilk adımdır. 

Programın sınanması (“testing the program”) : Genellikle, program ne kadar dikkatli kodlanırsa kodlansın, ilk çalıştırmada bir takım derleme hataları (“compilation errors”)  alınması kaçınılmaz olabilir. Derleme aşaması hatasız geçilmeden çalıştırma (“run”) aşamasına geçilemez. Alınması olası hataları mümkün olduğunca azaltmak ya da yok etmek için programımızı kodladıktan sonra kontrol etmeliyiz (masa başı kontrol). 
      —Masa başı kontrol: yazdığımız kodun masa başında izlenmesi, kontrolu. Diğer bir deyişle, programdaki her cümlede değişkenlere örnek değerler verilerek koşul cümlelerinin, döngülerin vb. sınanması)
      —Programın derlenmesi (“compilation”) : programcı ne kadar deneyimli olursa olsun bu adımda genellikle hatalar alınır / alınabilir. Bunları anlayıp düzeltmek gereklidir.
      —Programın çalıştırılması (“run” aşaması): derleme hatalarından arınmış programı çalıştırıp istediğimiz/beklediğimiz sonuçları alıp almadığımızın kontrolu. Yani ‘programın mantığı doğru mu?’. Giriş değeri olarak bir takım örnek değerler verip programı çalıştırdıktan sonra değişik giriş değerleri vererek olabildiğince her koşulda programın çalışıp çalışmadığının kontrol edilmesi önemlidir.

Programın belgelenmesi (“documentation”): Genellikle ihmal edilen ancak ÇOK önemli bir aşamadır. Programınızın doğru olarak çalıştığından emin olduktan sonra

•          Programın amacını,

•          Nasıl çalıştığını / mantığını, akış şemasını,

•          Kullanıcı tarafından nasıl kullanılacağını,

•          Giriş bilgilerini (nasıl nereden verilecek, vb.),

•          Çıkış bilgilerini, raporlama formatlarını,

İfade eden, ayrıca program listesini ve örnek çıktıları içeren bir doküman hazırlanmalıdır.

Bu doküman, programı talep etmiş kullanıcı grubuna verileceği gibi, ilerde değişiklik yapılacağı zaman ( sizin tarafınızdan veya başka bir programcı tarafından) çok yardımcı olacaktır. Programcıların en çok, hiçbir dokümantasyonu olmayan mevcut bir programı değiştirmeleri istendiğinde çok zorlanırlar.